Crkveno venčanje – Sve što treba da znate

Crkveno venčanje predstavlja tradicionalni način stupanja u brak na našim prostorima, i za brojne parove ono je glavna ceremonija toga dana. Činom venčanja u pravoslavnoj crkvi se smatra sjedinjenje dvoje ljudi za čitav život, i zavetovanje na vernost i ljubav pred Bogom do kraja života. Ovo je radosni, svečani i jedan od najsvetijih činova u životu pravoslavnih hrišćana. Ali, suština Svete tajne braka, nije u svadbenom veselju, već, pre svega, u ozbiljnom pristupu svetinji bračne zajednice – temelju i osnovi svake porodice, crkve i države.

Prema pravoslavnom verovanju, ceremonija stupanja u brak, podrazumeva molitvu i obred u kome učestvuju sveštenik, mladenci i kumovi, koji spaja dve polovine u savršeno jedinstvo koje traje večno

Crkveno venčanje nije obavezno, a ukoliko želite da ga imate, može se organizovati potpuno odvojeno ili istog dana kada i opštinsko, odnosno građansko venčanje. Bez obzira što će Vam sveštenik reći sve što Vam je potrebno za venčanje u crkvi, pročitajte na miru i ovaj tekst. Opušteno i bez stresa se podsetite šta Vam je potrebno za najradosniji dan u dotadašnjem životu.

Pravila i običaji

Za crkveno venčanje vezano je mnogo pravila i narodnih običaja. Ceremonija venčanja u crkvi se održava u svečanoj, mirnoj i skromnoj atmosferi, bez smeha, buke i aplauza. Venčanje se simbolično obavlja u toku pre podneva, zbog sunca koje raste i daje život, mada se danas crkvena venčanja najčešće održavaju između 13 i 16 časova, kada je i poslednji termin za venčanje u crkvi. Glava i lice mlade bi, prema običajima, trebalo da budu prekriveni velom do momenta prvog poljupca, a za vreme ceremonije u Crkvi ramena moraju da joj budu pokrivena.

Venčanje bi trebalo da se obavi u crkvi kojoj mladoženja pripada po mestu življenja, ali to nije obavezno, već mladenci mogu čin venčanja da obave crkvi ili manastiru po svom izboru. Za razliku od opštinskog venčanja i mogućnosti da matičar sa date opštine “na terenu”, odnosno u restoranu u kome se održava svadba, venča mladence, crkveno venčanje se po pravoslavnom kanonu održava isključivo u svetinji, odnosno u crkvi, manastiru ili hramu.

Za vreme ceremonije venčanja, svatovi mirno posmatraju čin, a posle toga čestitaju mladi i mladoženji. Po završenoj crkvenoj ceremoniji mladenci zvanično kreću na putovanje večne i blagoslovene ljubavi.

Šta je potrebno da znate pre crkvene ceremonije

Sveštenstvo Srpske pravoslavne crkve, prema Bračnim pravilima SPC, insistira na nekim uslovima koji se moraju ispuniti, pre nego što daju odobrenje za crkveno venčanje. Tako se u crkvi mogu venčati samo dva punoletna lica različitog pola. Mladenci i njihovi svedoci – kumovi i stari svat, ukoliko ga imate, moraju da budu kršteni u Srpskoj pravoslavnoj crkvi, a mnoge parohije u Srbiji zahtevaju i polaganje takozvanog predbračnog ispita.

Mladenci, takođe, moraju prikupiti sve što je potrebno od dokumenata i u crkvu doneti simbolične predmete koji će se koristiti tokom ceremonije venčanja.

A pre svega, ukoliko ste se odlučili za venčanje u crkvi, zakažite ga na vreme, naročito ako datum Vašeg venčanja “pada” odmah posle nekog od Velikih postova. Raspitajte se kod Vašeg paroha, jer u pojedinim crkvama u Srbiji ne može se venčavati nedelju dana pre i nedelju dana posle Velikog posta. Datum crkvenog venčanja potrebno je definisati minimum tri do šest sedmica ranije, kako bi sveštenik imao vremena da na tri nedeljne liturgije proglasi Vašu želju za stupanjem u pravoslavni brak.

Predbračni ispit

U brojnim parohijama u Srbiji pred crkveno venčanje mladenci moraju da polože takozvani predbračni ispit, specifičan zahtev pravoslavnog kanona, Predbračni ispit se polaže kod mladinog parohijalnog sveštenika.

Naime, u razgovoru sa sveštenikom, budući supružnici otkrivaju svoje razloge za stupanje u brak, na osnovu kojih duhovnik daje sud da li su oni skladan i odgovarajući par. Ukoliko jesu, sveštenik im daje blagoslov da nastave svoju zajednicu u skladu sa pravoslavnim kanonom.

Ovo je specifičan zahtev, isključivo vezan za crkveno venčanje i nema nikakve veze sa opštinskim venčanjem, čija se organizacija dešava u potpunosti nezavisno.

Šta je potrebno od dokumenata za crkveno venčanje

Ne treba da budete nervozni kad je prikupljanje dokumentacije za crkveno venčanje u pitanju, jer pravoslavna crkva zaista nije zahtevna.

Pod jedan je potrebna krštenica oba partnera i oba svedoka, odnosno kuma. Uz to obavezno ponesite i neki od važećih ličnih dokumenata, poput lične karte ili pasoša, zbog uzimanja podataka.

I to je sve.

Šta je potrebno od stvari za ceremoniju crkvenog venčanja

Tradicionalno venčanje u crkvi, pored potrebnih dokumenata podrazumeva i nabavku nekih predmeta, potrebnih za samu ceremoniju obručenja, a koji nose divnu simboliku verovanja u večnu ljubav. Predmeti koji su Vam potrebni za obavljanje ceremonije, a koje sveštenik vraća porodici kako bi imali uspomenu na dan kada su se zavetovali jedno drugom, su:

1. Četiri velike sveće – označavaju čistotu i svetlost carstva nebeskog, koje će Vam osvetliti put prilikom zapadanja u iskušenja koja život nosi
2. Burme – njihov kružni oblik simbolizuje vernost, nose se na četvrtom prstu desne ruke i ne skidaju se do kraja života, podsećajući mladence na zavete koje su jedno drugom dali
3. Belo platno – mladencima se tokom venčanja belim platnom obavijaju, odnosno vezuju desne ruke, simbolišući tako njihovu bliskost i povezanost
4. Crno vino i pehar – ispijanjem po tri gutljaja crnog vina iz pehara zaključuje se simboličan ritual spajanja u večno zajedništvo mladenaca

Na glave mladenaca nekada se stavljao venac – danas uglavnom kruna, koji je predstavljao simbol povezanosti sa uzvišenom mudrošću. Tako je, od tih venaca, reč venčanje i nastala.

Koliko traje ceremonija venčanja u crkvi

Važno je da znate koliko traje ceremonija venčanja u crkvi, kako biste mogli da isplanirate ostatak dana i bez nervoze iz crkve stignete u zakazan restoran ili na građansko venčanje, ukoliko želite da se venčate baš u opštini, kako god da ste osmislili Vaš poseban dan.

Važno je zato da prvo zakažete i znate vreme crkvenog venčanja, a onda opštinskog, restorana za svadbu i svega ostalog što sledi.

Crkveno venčanje se uvek obavlja u prepodnevnim časovima. I u startu računajte da će Vam za to biti potrebno oko 45 minuta.

Pred crkvom se spajaju mladini i mladoženjini svatovi, a mladenci sa svedocima ulaze u hram u potpunoj tišini. Sveštenik najpre izgovara niz molitvi, koje pravoslavnim vernicima koji stupaju u zajednički život mnogo znače. Ceremonija traje oko 30 minuta, nakon čega sledi čestitanje mladencima, kao i obavezno fotografisanje u crkvi i ispred, u crkvenoj porti.

Naravno dodatno uračunajte vreme za dolazak u crkvu i odlazak do druge zakazane destinacije, kako biste u svemu na dan Vašeg venčanja mogli baš da uživate.

Kumovi na crkvenom venčanju

Prema Srpskoj pravoslavnoj crkvi, pri Svetoj tajni venčanja se kao svedoci uzimaju kum i stari svat. Po pravilu, kum je kršteni kum od mladoženje, a stari svet je neko iz njegovog srodstva. Mada venčanje u crkvi može da se obavi i sa kumom i kumom, bez starog svata.

Oni su danima pre ovog svečanog čina Vaša podrška, a u crkvi Vam i te kako “čuvaju leđa”. Njihova obaveza je da prate mladence do oltara i venčanja koje se odigrava na sredini crkve. Sveštenik kumovima daje i sveće koje uzima od verenika, a njihova obaveza je da ih drže sve do samog kraja crkvenog venčanja.

Bez obzira što su u crkvi uz mladence i sveštenika važni i oni, kumovi zapravo imaju više simboličnu ulogu. Tek na opštinskom venčanju, dobijaju  značajnu ulogu jer potpisuju dokument kojim svedoče braku svojih kumova mladenaca.

Kada nije moguće venčanje u crkvi

U Srpskoj pravoslavnoj crkvi definisane su takozvane neuklonjive i uklonjive smetnje za sklapanje braka.

Crkva izričito zabranjuje stvari koje su po kanonu definitivno propisane i beskompromisne, pa u neuklonjive smetnje spada: brak maloletnih lica, onih koji su trenutno u drugom crkvenom braku ili budućih supružnika koji su u krvnom srodstvu. A kako krštenje u SPC predstavlja nužni uslov za stupanje u pravoslavni brak, tako i ostvarivanje bračne zajednica sa pripadnikom druge vere, nije moguće i spada u izričito zabranjene.

Uklonjive smetnje zahtevaju posebno odobrenje sveštenog lica, a prema SPC to je slučaj sa parovima među kojima je starosna razlika veća od 15 godina ili kada iza jedan od budućih supružnika stoji već jedan crkveni brak koji je napustio. Jedan od razloga za odbijanje venčanja u crkvi može biti i kada su mladenci u poznim godinama, odnosno kada je mladoženja stariji od 70, a mlada od 60 godina.

Venčanje u crkvi takođe nije moguće u vreme trajanja Velikog posta, kao ni jedne srede ili petka tokom cele godine, jer se tim danima, takođe, posti. U brak ne možete da stupite ni na određene velike hrišćanske praznike, poput Krstovdana (18. januar i 27. septembar), Usekovanja (11. septembar ) i Božića (7. januara). Za Uskrs nije primereno ni jedno slavlje, pa se svadbe ne organizuju ni na ovaj dan.

Koliko košta crkveno venčanje i ko ga plaća

Odgovor na pitanje ko plaća crkveno venčanje, nije baš najstrožije i najpreciznije definisan, pa se tako mladenci, porodica i kumovi dogovaraju oko plaćanja i nabavke svih potrebnih stvari za organizaciju crkvene ceremonije.

Cene zakupa samog termina za venčanje u crkvi razlikuju od parohije i grada iz koga su mladenci. Zakup termina u crkvi košta od 50 do 200 evra, i po pravilu, najveću svotu novca moraju da izdvoje Beograđani.

Zakup crkve i sveštenik naplaćuju se posebno, pa ćete tako svešteniku dati još oko 8.000 do 10.000 dinara. Nije redak slučaj, mada nije pravilo, da se naplaćuje i takozvana “kumovska taksa”. Ona će kuma stajati oko 2.000 dinara. Negde i više.

Ukoliko želite da Vam crkveni hor još više oplemeni venčanje u crkvi, spremite se da izdvojite između 8.000 i 12.500 dinara.

Dakle, kada odlučite da se venčate, i počnete da pravite listu prioriteta o kojoj smo već pričali, obavezno u vrh stavite crkveno venčanje, ukoliko ga želite, jer će Vam i za njega biti potrebna pozamašna svota novca, u zavisnosti od toga kako i gde želite da ga sprovedete.